We hebben in Nederland vier niveaus voor de zorg. Die noemen we lijnen.

Nuldelijn

Bij zorg zonder hulpvraag, spreken we van preventieve gezondheidszorg. Dit wordt ook wel nuldelijnszorg genoemd. De nuldelijn is zorg die er altijd is, zonder dat je er om hebt gevraagd. Het zijn bijvoorbeeld vaccinatiecampagnes (zuigelingen of, recentelijk: corona) en landelijke onderzoeken. Daarbij wordt iedereen van een bepaalde leeftijd gecontroleerd, zoals bijvoorbeeld bij het onderzoek naar borstkanker. Deelname aan deze onderzoeken is vrijwillig. De Gemeentelijke Gezondheids Diensten (GGD’s) verlenen vaak deze zorg.

Eerstelijn

Heb je lichamelijke klachten of een hulpvraag, dan kom je terecht bij de eerstelijn voor algemene zorg- en hulpverlening.

In Utrecht is in elke wijk eerstelijns zorg- en hulpverlening aanwezig. Je kunt er zonder verwijzing gebruik van kan maken. Je kunt er zelf makkelijk naar toe stappen en het is zowel voor lichaam als geest. Het gebruik van eerstelijnszorg is deels gratis, zoals de huisartsenzorg. Ook de eerstelijns hulpverlening via de Buurtteams is gratis.

Deze gratis eerstelijnszorg- en hulpverlening in Utrecht noemen we de Basiszorg.

Tweedelijn

Als de zorg in de eerste lijn ontoereikend is en meer specialistische zorg noodzakelijk is, verwijzen zorgverleners uit de eerste lijn door naar de tweede lijn. Voor behandeling in de tweede lijn is een verwijzing uit de eerste lijn noodzakelijk. Meestal gebeurt dit door de huisarts. Onder de tweedelijnszorg vallen bijvoorbeeld ziekenhuiszorg, geestelijke gezondheidszorg en gespecialiseerde jeugdzorg

Op het moment dat er hoog specialistische zorg nodig is, zowel voor geestelijke als lichamelijke gezondheidsproblemen, volgt doorverwijzing naar instellingen voor topklinische zorg. Dit noemen wij derdelijnszorg. Voorbeelden zijn de Academische ziekenhuizen of specialistische ziekenhuizen, zoals een Brandwondencentrum of een Kankercentrum.